نسیم سحر

فلسفه نماز چیست؟

«فرض الله الایمان تطهیرا من الشرک، و الصلاة تنزیها عن الکبر، و الزکاة تسبیبا للرزق، و الصیام ابتلاء لا خلاص الخق، و الحج تقربة للدین، و الجهاد عزا للاسلام، و الامر بالمعروف مصلحة للعوام و النهى عـــــــن المنکر ردعا للسفهاء»(1)؛

خداوند، ایمان را براى پاک شدن دل‎ها از آلودگى کفر و شرک، و نمــــــاز را براى پاک بودن از سرکشى و نافرمانى واجب کرد، زکات را وسیله‏ای براى روزى مستمندان، و روزه را وسیله‏‎ای براى آزمایش اخلاص بندگان قرار داد، حج را براى نیرومند شدن دین، و جهاد را براى شکوه و سربلندى اسلام واجب ساخت، امر به معروف را بخاطر اصلاح توده ناآگاه مردم، و نهى از منکر را براى باز داشتن افراد بى‏خرد، از کارهاى زشت و گناه‎آلود مقرر کرد.

شرح:

احکام دین اسلام، با تمام جزئیات خود، دستورهایى هستند که خداوند براى بندگان مؤمن خود مقرر کرده است. از اینرو، انجام دادن این احکام، وظیفه حتمى و قطعى مسلمانان است، و یک مسلمان مؤمن کسى است که دستورهاى واجب‏الاجراى خداوند را، بدون چون و چرا انجام دهد، و درباره آنها دچار هیچگونه شک و تردیدى نشود، هیچگونه سؤال و جوابى نکند، و هیچگونه دلیل و برهانى نخواهد.

با این حال، گاهى پیشوایان معصوم و امامان بزرگوار ما، علت منطقى و فلسفه فردى و اجتماعى این دستورها را تشریح کرده و درباره هر یک، توضیح کافى داده‏اند. تا هم غیر مسلمانان، به منطقى و مستدل بودن دستورهاى اسلام پى ببرند و بتوانند با دستورهاى ادیان دیگر مقایسه کنند، و هم مسلمان‎ها، با فلسفه احکامى که انجام می‎دهند آشنا شوند و فواید سازنده، آنها را بهتر و بیشتر بشناسند.

امام علی(علیه‏السلام) نیز، در این جمله‏هاى کوتاه و پر معنى، فلسفه ایمان، نماز، زکات، روزه، حج، جهاد، امر به معروف، و نهى از منکر را تشریح فرموده، و درباره واجب بودن هر یک، توضیحى دقیق و عمیق داده است.

پی‎نوشت:

1- حدیث 252 نهج البلاغه.

برگرفته از کتاب پندهاى کوتاه از نهج البلاغه، هئیت تحریریه بنیاد نهج‏البلاغه .